Σουζάνα Παντελιάδου

Βιογραφικό σημείωμα

Η Σουζάνα Παντελιάδου είναι Καθηγήτρια Ειδικής Αγωγής-Μαθησιακών Δυσκολιών στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έκανε τις προπτυχιακές της σπουδές στην Ελλάδα και ειδικεύθηκε στην ειδική αγωγή και τις Μαθησιακές Δυσκολίες στις ΗΠΑ. Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την επιμόρφωση και την εξειδίκευση των εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στην ένταξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες, τις αναγνωστικές δυσκολίες καθώς και τις προσαρμογές της διδασκαλίας που μπορούν να υποστηρίξουν τη μάθηση των παιδιών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει εκδώσει 8 σχετικά βιβλία.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες στο σημερινό σχολείο συνθέτουν ένα εξαιρετικά διαφοροποιημένο και απαιτητικό περιβάλλον, το οποίο απαιτεί από τους εκπαιδευτικούς έναν αναστοχασμό και αναπροσανατολισμό της διδασκαλίας. Μια από τις σύγχρονες εκπαιδευτικές προτάσεις που έχουν προκύψει ακριβώς εξαιτίας αυτής της συνεχώς αυξανόμενης διαφοροποίησης του σχολικού πληθυσμού, είναι η πρόταση της διαφοροποιημένης διδασκαλίας. 

Η διαφοροποιημένη διδασκαλία δεν είναι απλά μια αναδιοργάνωση της διδασκαλίας αλλά μια διαφορετική παιδαγωγική προσέγγιση στη διδασκαλία και στη μάθηση, η οποία εστιάζει στην αλλαγή των τρόπων διδασκαλίας και των τρόπων μάθησης, με στόχο τη μάθηση όλων των μαθητών ανάλογα με το επίπεδο ικανοτήτων τους, τα ενδιαφέροντα και το προνομιακό τρόπο μάθησής τους. Η διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι μαθητοκεντρική, δομείται πάνω στη γνώση αναδεικνύοντας τις έννοιες κλειδιά, τις βασικές αρχές και δεξιότητες και την αναζήτηση μοτίβων, αξιοποιεί ευέλικτα μικρές ομάδες διδασκαλίας, περιλαμβάνει τη χρήση πολλαπλών και διαφορετικών υλικών και μπορεί να αλλάζει το ρυθμό μάθησης για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των μαθητών. 

Οι εκπαιδευτικοί συχνά συμφωνούν θεωρητικά στη διαφοροποίηση της μάθησης και στη διαφορετικότητα των μαθητών στην τάξη τους, χωρίς όμως να προχωρούν σε αντίστοιχη διαφοροποίηση της διδασκαλίας τους. Η άρνηση των εκπαιδευτικών να προσαρμόσουν τη διδασκαλία τους οφείλεται κατά ένα μέρος στις εδραιωμένες αντιλήψεις τους σχετικά με τη μάθηση και τη διδασκαλία καθώς επίσης και στην εμπειρία τους είτε ως μαθητές είτε στη διάρκεια της προετοιμασίας τους ως εκπαιδευτικοί. Η έλλειψη γνώσεων, κατάλληλης προετοιμασίας και υποστήριξης των εκπαιδευτικών έχει ως συνέπεια, να αισθάνονται ότι η διαφοροποίηση ιδιαίτερα για τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, δεν είναι εφικτή. Όμως, μέσα από την ανάδειξη των συστατικών στοιχείων και της τεχνογνωσίας της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, υπάρχει σήμερα η δυνατότητα να προσδιορισθεί το περιεχόμενο της κατάλληλης προετοιμασίας των εκπαιδευτικών για την επιτυχή υποστήριξη των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες, μέσα σε μια τυπική και σημαντικά διαφοροποιημένη τάξη.

 

Δρ Ζωή Θεοδωρίδου, zoitheo@uom.gr

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Δρ. Ζωή Θεοδωρίδου είναι ειδική παιδαγωγός. Μετά την ολοκλήρωση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών της σπουδών στην εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες, εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή στην οποία γεφύρωσε το εκπαιδευτικό της υπόβαθρο με τις νευροεπιστήμες. Έχει αναπτύξει πλούσιο ερευνητικό έργο στα πεδία της ειδικής αγωγής και των νευροεπιστημών με προεξάρχουσα την εκπαιδευτική νευροεπιστήμη, το οποίο έχει παρουσιάσει σε διεθνή συνέδρια και επιστημονικά περιοδικά. Είναι μέλος επιστημονικών συλλόγων και κριτής περιοδικών σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Έχει πολυετή διδακτική εμπειρία ως δασκάλα ειδικής αγωγής σε γενικά και ειδικά σχολεία αλλά και ως εκπαιδεύτρια σε ΙΕΚ. Έχει εργαστεί ως επιμορφώτρια εκπαιδευτικών και γονέων σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Είναι διδάσκουσα στο Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και υπεύθυνη του Τμήματος Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών της Κλινικής ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (ΕΜΔ) αποτελούν ένα εν δυνάμει εμπόδιο στην προσαρμογή και λειτουργικότητα του ατόμου πρωτίστως μέσα στο σχολικό περιβάλλον αν και οι συνέπειες τους εκτείνονται πέρα από αυτό. Η συμβολή της Εκπαιδευτικής Νευροεπιστήμης στο πεδίο των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών έγκειται α) στην καλύτερη κατανόηση του φαινότυπου των διαταραχών, β) στην τεκμηρίωση της βιολογικής τους βάσης, γ) στην έγκαιρη ανίχνευση και διάγνωση, και δ) στη διαμόρφωση και επιλογή διαφοροποιημένων και κατάλληλων μεθόδων αντιμετώπισης.

Η παρούσα παρουσίαση θα επικεντρωθεί σε στρατηγικές διδασκαλίας και μάθησης για παιδιά με ΕΜΔ στην ανάγνωση, τη γραφή και τα μαθηματικά καθώς επίσης και για παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στο ρόλο του συναισθήματος στη μάθηση. Οι παραπάνω στρατηγικές βασίζονται σε τελευταίες έρευνες που ρίχνουν φως στη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου και τις αλλαγές που επιφέρει σε αυτόν η εκπαίδευση.

 

1. Τίτλος εισήγησης

Μια φορά και ένα σχολειό: Αποτελεσματικές μέθοδοι ενίσχυσης της κατανόησης, του λεξιλογίου και της γραπτής έκφρασης 

2. Ονοματεπώνυμο και τίτλος θέσης 

Φαίη Αντωνίου, Λέκτορας στην Παιδαγωγική των ατόμων με ειδικές ανάγκες, ΦΠΨ, ΕΚΠΑ

3. Περίληψη 

Η εξασφάλιση ενός εκπαιδευτικού πλαισίου που συμβάλει τόσο στην ενίσχυση της  ακαδημαϊκής επίδοσης των μαθητών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (ΕΜΔ) όσο και στην ενεργό συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, αποτελεί έναν από τους βασικότερους στόχους της διδασκαλίας. Χωρίς τη σαφή διδασκαλία γνωστικών και μεταγνωστικών στρατηγικών οι μαθητές με ΕΜΔ αδυνατούν να κατανοήσουν ό,τι διαβάζουν ή να εκφραστούν γραπτώς. Στην παρούσα ανακοίνωση γίνονται αναφορές στις αποτελεσματικές διδακτικές προσεγγίσεις και πρακτικές που ενισχύουν την αναγνωστική κατανόηση, το λεξιλόγιο και τη γραπτή έκφραση μαθητών με ΕΜΔ στο πλαίσιο της ειδικής και της γενικής τάξης. Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα τεσσάρων παρεμβατικών μελετών οι οποίες είχαν στόχο την ενίσχυση της ακαδημαϊκής επίδοσης των μαθητών στην αναγνωστική κατανόηση, στο λεξιλόγιο και στη γραπτή έκφραση μέσω της παιγνιώδους διδασκαλίας. Συμμετέχοντες ήταν μαθητές των τάξεων Γ’ δημοτικού έως και Γ’ γυμνασίου οι οποίοι μετά το τέλος των παρεμβάσεων είχαν στατιστικώς σημαντικά καλύτερη επίδοση από ότι οι μαθητές των αντίστοιχων ομάδων ελέγχου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο ρόλο του εκπαιδευτικού στη βελτίωση της επίδοσης των μαθητών και στους τρόπους προσαρμογής της διδακτικής του παρέμβασης με σκοπό την εξασφάλιση του ενδιαφέροντος για το γνωστικό αντικείμενο όλων των μαθητών της τάξης του.

 

Άννα   Καλίντσεβα

       Η Άννα Καλίντσεβα γεννήθηκε το 1967 στην πόλη Πλόβντιβ / Βουλγαρίας /. Σπούδασε  « Σκηνοθεσία για ερασιτεχνικούς θιάσους » στην Εθνική Σχολή Πολιτισμού στη γενέτειρά της . Εργάστηκε ως ηθοποιός στο Εθνικό Πειραματικό Μουσικό Σατιρικό Θέατρο στο Γάμπροβο / Βουλγαρίας /. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος στην Ιστορία από το Πανεπιστήμιο Παϊσιι Χιλεντάρσκι  /Πλόβντιβ , Βουλγαρίας /.   Από το  2004 απασχολήθηκε ως δίγλωσση φιλόλογος  στο  πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής  Ένωσης  « Εκπαίδευση παλιννοστούντων και αλλοδαπών  μαθητών » .  Από το 2005 έως  το 2008   δίδαξε φιλολογικά μαθήματα στις τάξεις Υποδοχής  στο Διαπολιτισμικό Γυμνάσιο Ευόσμου όπου συνέπραξε  στο πολιτιστικό πρόγραμμα « Η Ελένη του Ευριπίδη σε κόμικς . Τρείς παραλλαγές . Μια διδακτική πρόταση »  .                                                                              Δίδαξε Ελληνική Γλώσσα σε ανέργους μετανάστες και αλλοδαπούς σε Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης της Θεσσαλονίκης   .                                                  Από το 2008  διδάσκει Ιστορία και « Πολιτική και Δίκαιο » στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή . Εμψυχώνει το κλαμπ Ελληνικής Γλώσσας  στο Κολλέγιο        « Δημήτρης Περροτής »  και το κλαμπ Περιβάλλοντος  στο Δευτεροβάθμιο Πρόγραμμα της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής .  Ασχολείται με το τραγούδι, το θέατρο , το χορό , την ποίηση ,  και τη δημιουργική γραφή .  Εκτός από ελληνικά μιλάει βουλγαρικά , ρωσικά , αγγλικά και σερβικά .                                                            Από το 2008 είναι μέλος του Δικτύου για το θέατρο στην εκπαίδευση . Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια με την εκπαιδευτικό δράματος Dorothy Heathcote , με τον ηθοποιό -  σκηνοθέτη  Δημήτρη Καταλειφό , το συνθέτη  Φίλιππο Τσαλαχούρη και με άλλους. Συμμετείχε σε  σεμινάρια και επιμορφώσεις  για τις Μαθησιακές Δυσκολίες , τη Συμβουλευτική ,  τα Ανθρώπινα δικαιώματα στο σχολείο   και για την εφαρμογή νέων τεχνολογιών στη διδακτική πράξη.                                          Βραβεύτηκε από το Υπουργείο Παιδείας  στο πλαίσιο της δράσης  «Θεσμός αριστείας και ανάδειξη καλών πρακτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 2012 »  για το έργο  «Η  Ιστορία Αλλιώς . Μια διδακτική πρόταση με κέντρο το μαθητή και όχημα το θέατρο και με σημαία τη δημιουργία  ».

     
ΠΕΡΛΙΛΗΨΗ
  Η Ιστορία Αλλιώς είναι μια διδακτική προσέγγιση με κέντρο το μαθητή , με όχημα το θέατρο και με σημαία τη δημιουργία . Υλοποιήθηκε ως πολιτιστικό πρόγραμμα  στις τάξεις Α’ ΕΠΑ.Λ της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής - Θεσσαλονίκης κατά το σχολικό έτος 2010-2011 .                                                                 Στο σύγχρονο σχολείο  στο κέντρο είναι ο μαθητής και ο ρόλος μας είναι να ανακαλύπτουμε , να εμψυχώνουμε , να ενορχηστρώνουμε  και να διευθύνουμε την ποικιλόμορφη ορχήστρα της τάξης . Έτσι  απελευθερώνοντας  τους  μαθητές/τριες  από το « κλουβί της  τάξης » προσεγγίσαμε το μάθημα της Ιστορίας  βιωματικά  μέσω  του θεάτρου , της δημιουργικής  γραφής , των κόμικς  και  άλλων τεχνών .  Η  δημιουργική  πρωτοβουλία  και η ενεργητική μέθοδος μάθησης τους μεταμόρφωσαν  από « απλούς δέκτες» σε  « δημιουργούς » της γνώσης . Η  αξιοποίηση του διαφορετικού και η  προσαρμογή του Σχεδίου Διδασκαλίας  στις ιδιαιτερότητες των μαθητών/τριών  με  δυσλεξία και άλλες μαθησιακές δυσκολίες  βοήθησε ο καθένας να βιώσει  τη  μοναδική του αξία και χρησιμότητα . Με την αξιοποίηση  σύγχρονων  καινοτόμων διδακτικών μεθόδων όπως : Εμπλουτισμένη Διδασκαλία , Διδασκαλία με Τ.Π.Ε . και Εκπαιδευτικό Δράμα ενεργοποιήθηκαν όλοι οι έφηβοι στις δράσεις του προγράμματος. 

Οι μαθητές/τριες δημιούργησαν και παρουσίασαν εργασίες σε Power Point , πήραν μέρος σε εκπαιδευτικό δράμα , συνέγραψαν σενάριο και στο τέλος με πολύ κέφι , χιούμορ , θετική διάθεση και γνώση  φόρεσαν τις χλαμύδες και αναβίωσαν στιγμές της καθημερινής ζωής των αρχαίων ελλήνων . Αφομοιώνοντας την ιστορική γνώση που κατέκτησαν  και αξιοποιώντας τις διαφορές στην καθημερινή ζωή στην Αθήνα και στην Σπάρτη  δημιούργησαν τη ταινία μικρού μήκους « Ανταλλαγή συζύγων » . Πρόκειται για μια σάτιρα που καταδεικνύει τον  διαφορετικό τρόπο ζωής ανάμεσα στους Αθηναίους και στους Σπαρτιάτες . Η διεύθυνση στο YouTube  που μπορείτε να δείτε την ταινία είναι :       http://www.youtube.com/watch?v=3C9ppOHkO6Y

Π. Κωνσταντινοπούλου, Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας-Ειδική Παιδαγωγός 

Υποψήφια Δρ Νευρογλωσσολογίας

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η κα Πολυξένη Κωνσταντινοπούλου είναι καθηγήτρια αγγλικών-ειδική παιδαγωγός. Μετά την ολοκλήρωση των μεταπτυχιακών της σπουδών στις Γλωσσικές Διαταραχές στο Πανεπιστήμιο του Εssex, της Μεγάλης Βρετανίας, ξεκίνησε την εκπόνηση της διδακτορικής της διατριβής στη Νευρογλωσσολογία στο Α.Π.Θ. ερευνώντας τα γλωσσικά ελλείμματα των παιδιών με εστιακή εγκεφαλική βλάβη. Για την εργασία αυτή έχει λάβει την υποτροφία Αριστείας υποψήφιων διδακτόρων 2012 από το Α.Π.Θ.. Συμμετείχε στα πλαίσια του προγράμματος IKYDA στη συνεργασία μεταξύ του Α.Π.Θ. και του Πανεπιστημίου του Potsdam στη Γερμανία στη μελέτη ελληνόφωνων και γερμανόφωνων πληθυσμών με αφασία-αγραμματισμό. Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικές έρευνες, που αφορούν τις γλωσσικές ικανότητες/δυσκολίες παιδιών και ενηλίκων μη-τυπικού πληθυσμού, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματά τους σε Παγκόσμια, Πανευρωπαϊκά και Διεθνή συνέδρια. Από το 2009, διδάσκει την αγγλική γλώσσα αποκλειστικά σε παιδιά και ενήλικες με δυσλεξία και άλλες ειδικές μαθησιακές ανάγκες.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η παρούσα ανακοίνωση αφορά τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας σε παιδιά με δυσλεξία και άλλες ειδικές μαθησιακές ανάγκες. Η εκμάθηση μίας ξένης γλώσσας, όπως η Αγγλική, αποτελεί μία ιδιαίτερη αποστολή για τα παιδιά με δυσλεξία, διότι απαιτείται η διδασκαλία ενός νέου γλωσσικού συστήματος, που διαφέρει από το μητρικό ως προς τη γραφή, την ανάγνωση, το λεξιλόγιο, τη γραμματική και τη συντακτική του δομή. Ειδικότερα, ξεχωριστής δυσκολίας τομέας είναι η αποκωδικοποίηση του γραπτού λόγου της αγγλικής γλώσσας. Σε αυτήν, σε αντίθεση με την Ελληνική, που είναι μια διαφανής γλώσσα, δεν γράφουμε πάντα ό,τι ακούμε και δεν διαβάζουμε πάντα αυτό που βλέπουμε. Για παράδειγμα, η λέξη "lake" προφέρεται /λέικ/ και όχι /λάκε/. Οι λέξεις "clove" και "love" ή "cough" και "bough" ενώ γράφονται παρόμοια, προφέρονται διαφορετικά. Η αγγλική γλώσσα διαθέτει 26 γράμματα και 40 φωνήματα, κάτι που καθιστά απαιτητική την εκμάθησή της. Η μελέτη λειτουργικών μαγνητικών τομογραφιών του εγκεφάλου ανέδειξε την ύπαρξη μειωμένης δραστηριότητας στο αριστερό ημισφαίριο των παιδιών με δυσλεξία. Ένας λοιπόν πολυαισθητηριακός τρόπος διδασκαλίας (συνδυασμός: βλέπω - ακούω - πιάνω - γεύομαι - μυρίζω) ενδέχεται να είναι ο πιο κατάλληλος και αποτελεσματικός στην εκμάθηση της ξένης γλώσσας σε παιδιά με δυσλεξία. Επιπρόσθετα, έχει αναφερθεί ότι οι φωνολογικά μη-ομαλές γλώσσες είναι εξίσου απαιτητικές για τα παιδιά με δυσλεξία, αλλά και για τα παιδιά τυπικού πληθυσμού και επομένως η πολυαισθητηριακή μεθοδολογία είναι ευεργετική για όλους τους μαθητές. Συνεπώς ο καθηγητής που διδάσκει την αγγλική γλώσσα σε παιδιά με δυσλεξία και άλλες ειδικές μαθησιακές ανάγκες απαιτείται να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος, να εφαρμόζει εξειδικευμένες, σύγχρονες μεθόδους και να εμπλέκει ενεργά τον μαθητή στη διαμόρφωση του προγράμματος.